تمرین خود را بیازمایید شیمی یازدهم صفحه 42
شکل زیر نمایی از واکنش تکهای گوشت چرب با بخار $\mathbf{\text{برم}}$ را نشان میدهد. با توجه به آن پیشبینی کنید مولکول چربی موجود در این گوشت سیر شده است یا سیر نشده؟ چرا؟
(راهنمایی: در این واکنش تنها چربی موجود در گوشت با بخار $\mathbf{\text{برم}}$ واکنش میدهد.)
[تصویر دو ارلن مایر: ارلن مایر سمت چپ حاوی بخار $\mathbf{\text{برم}}$ (نارنجی-زرد) و تکهای گوشت در آن آویزان است. ارلن مایر سمت راست پس از مدتی نشان میدهد که رنگ بخار $\mathbf{\text{برم}}$ از بین رفته است.]
پاسخ و توضیح تمرین خود را بیازمایید صفحه 42 شیمی یازدهم
این آزمایش کلاسیک، که به $\mathbf{\text{تست برم (Bromine Test)}}$ معروف است، یک روش سریع برای تشخیص $\mathbf{\text{سیرشده}}$ یا $\mathbf{\text{سیرنشده}}$ بودن ترکیبات آلی (مانند چربیها و روغنها) است. 🧪
---
## پیشبینی و دلیل
**پیشبینی:** مولکول چربی موجود در این گوشت $\mathbf{\text{سیر نشده}}$ است.
**چرا؟**
1. **مشاهده:** رنگ $\mathbf{\text{نارنجی-زرد}}$ بخار $\mathbf{\text{برم } (Br_2)}$ در ارلن مایر $\mathbf{\text{پس از مدتی از بین رفته}}$ (بیرنگ شده) است. از بین رفتن رنگ نشاندهندهی $\mathbf{\text{مصرف شدن برم}}$ در یک واکنش شیمیایی است.
2. **شیمی واکنش:**
* **ترکیبات سیر شده (آلکانها):** این ترکیبات تنها $\mathbf{\text{پیوندهای یگانه}}$ دارند و معمولاً در دمای اتاق با $\mathbf{\text{برم}}$ **واکنش نمیدهند** (واکنشپذیری بسیار پایینی دارند).
* **ترکیبات سیر نشده (آلکنها و آلکینها):** این ترکیبات دارای $\mathbf{\text{پیوندهای دوگانه } (C=C)}$ یا $\mathbf{\text{سهگانه } (C \equiv C)}$ هستند. $\mathbf{\text{پیوندهای دوگانه و سهگانه}}$، مراکز $\mathbf{\text{فعال و ضعیفی}}$ هستند که به آسانی با $\mathbf{\text{برم }}$ واکنش $\mathbf{\text{افزایشی}}$ (Addition Reaction) میدهند و آن را مصرف میکنند:
$$\mathbf{\text{R-CH=CH-R} + Br_2 \rightarrow \text{R-CHBr-CHBr-R}}$$
3. **نتیجهگیری:** از آنجایی که رنگ $\mathbf{\text{برم}}$ از بین رفته و بیرنگ شده است، $\mathbf{\text{چربی}}$ موجود در گوشت باید حاوی $\mathbf{\text{پیوندهای دوگانه یا سهگانه}}$ باشد و $\mathbf{\text{سیر نشده}}$ بوده است. 💡